Οι στεφάνες ή αλλιώς θήκες είναι «καλλύματα» τα οποία τοποθετούνται πάνω στα δόντια και έχουν τη μορφολογία του φυσικού δοντιού. Χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις κυρίως όπου το δόντι έχει «χαλάσει» αρκετά, ώστε η αποκατάστασή του με σφράγισμα να μην καθίσταται προβλέψιμη ή δυνατή. Για να εφαρμόσει μια στεφάνη πάνω σε ένα δόντι θα πρέπει πρώτα το δόντι να έχει προπαρασκευαστεί (τροχιστεί) κατάλληλα από τον οδοντίατρο.
Οι γέφυρες χρησιμοποιούνται για να αντικαταστήσουν ελλείποντα δόντια. Στα πιο συνηθισμένα είδη γεφυρών χρειάζεται να τροχιστούν τα παρακείμενα δόντια, κάτι το οποίο ενδεχομένως να περιορίζει τη διάρκεια ζωής τους. Αυτό, σε συνδυασμό με την εξέλιξη των εμφυτευμάτων περιορίζει τη χρήση των γεφυρών μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις (π.χ. όταν η τοποθέτηση εμφυτευμάτων δεν είναι δυνατή).
Υπάρχουν τέσσερα κύρια είδη στεφανών ή γεφυρών:
– Οι μεταλλικές, οι οποίες μπορούν να κατασκευαστούν είτε από πολύτιμο/ ημιπολύτιμο μέταλλο είτε από βασικό κράμμα μετάλλων. Παρόλο που η ανθεκτικότητα του πολύτιμου μετάλλου έχει αποδειχθεί σε βάθος χρόνου, σήμερα χρησιμοποιούνται πάρα πολύ ελάχιστα λόγω της μη αισθητικής εμφάνισής τους.
– Οι μεταλλοακρυλικές, οι οποίες είναι από τις σχετικά πιο οικονομικές. Παρόλο που η λειτουργικότητά τους είναι παρόμοια των υπολοίπων, αισθητικά είναι υποδεέστερες και φθορές και αποχρωματισμοί σε βάθος χρόνου είναι αρκετά συχνά φαινόμενα.
– Οι μεταλλοκεραμικές, οι οποίες είναι οι πιο συνηθισμένες. Το κεραμικό υλικό (πορσελάνη) καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια της κατασκευής, ενώ εσωτερικά υπάρχει μέταλλο. Η πορσελάνη, παρόλο που αισθητικά προσομοιάζει τη φυσική αδαμαντίνη του δοντιού, είναι αρκετή σκληρή και επιρρεπής σε κατάγματα αν δεν γίνει σωστή κατασκευή ή αν δεν προσαρμοστεί κατάλληλα η σύγκλειση του ασθενή.
– Οι ολοκεραμικές, οι οποίες είναι κατασκευασμένες εξολοκλήρου από πορσελάνη. Για το λόγο ότι δεν υπάρχει καθόλου μέταλλο, οι κατασκευές αυτές είναι πιο «διαφανείς» από τις υπόλοιπες, δεν δημιουργούν σκίαση στο δόντι ή στα ούλα και γι’αυτό θεωρούνται οι περισσότερο αισθητικές.
Να σημειωθεί ότι υπάρχουν αρκετά είδη ολοκεραμικών αποκαταστάσεων και δεν αποδίδουν όλα την ίδια αισθητική εικόνα. Επιπλέον, οι πιο αισθητικές εξ” αυτών απαιτούν εξειδικευμένη διαδικασία συγκόλλησης, η οποία είναι μια απαιτητική διαδικασία και χρειάζεται ιδιαίτερη εμπειρία και σχολαστικότητα από τον οδοντίατρο.
Τέλος, υπάρχουν και αποκαταστάσεις από διάφορα άλλα πιο καινούρια υλικά, όπως αυτές της σύνθετης ρητίνης, οι οποίες ενδείκνυνται κάποιες φορές σε συγκεκριμένα περιστατικά.